Ang mga
nukleyobase ay isang pangkat ng mga batay sa
nitrohenong mga
molekula na kailangan ng mga nukleyotida na basikong pantayong mga bloke ng
DNA at
RNA. Ang mga nukleyobase ay nagbibigay ng istrakturang molekular na kailangan para sa
pagbibigkis na hidroheno ng mga komplementaryong strando ng DNA at RNA at mga mahahalagang bahagi sa pagkakabuo ng matatag na mga molekulang DNA at RNA. Ang mga nukleyobase(o mga baseng nukleyotida/mga baseng nitrohenoso/mga aglycone) ay nagbibigay ng istrakturang nukleyotida upang bumuo ng mga base na pares. Ang pangunahing mga nukleyobase ang
cytosine,
guanine,
adenine(DNA at RNA),
thymine(DNA) at
uracil(RNA) na respektibong pinaikli na C, G, A, T at U. Ang mga ito ay karaniwang simpleng tinatawag na
mga base sa
henetika. Dahil ang A, G, C at T ay lumilitaw sa DNA, ang mga molekulang ito ay tinatawagt na
mga base ng DNA. Ang A, G, C at U ay tinatawag na mga base ng RNA. Ang
uracil ay pumapalit sa
thymine sa
RNA. Ang dalawang mga baseng ito ay magkatulad maliban na uracil ay nagkukulang sa pangkat 5' methyl. Ang adenine at guanine ay kabilang sa klaseng dobleng singsing ng mga molekulang tinatawag na mga purine(pinaikli bilang R). Ang cytosine, thymine at uracil ay lahat mga pyrimidine(pinaikli bilang Y). Sa normal na spiral na DNA, ang mga base ay bumubuo ng mga pares sa pagitan ng dalawang mga strando: Ang A sa T at ang C sa G. Pangunahing pumapares ang mga purine sa mga pyrimidine para sa mga dahilang dimensiyonal-tanging ang kombinasyong ito ang nagkakasya sa konstanteng heometriyang lapad ng DNA spiral. Ang mga pagpapares na A-T at C-G ay kailangan upang tumugma sa mga bigkis na hidroheno sa pagitan ng mga pangkat na amino at karbonilo sa mga baseng komplementaryo. Ang compound na nabubuo kapag ang nukleyobase ay bumubuo ng isang bigkis na glikosidiko sa 1'
karbong anomeriko ng isang ribosa o deoksiribosa ay tinatawag na isang
nukleyosida at ang isang nukleyosida na may isa o higit pang mga pangkat na pospata na nakakabit sa 5' karbon ay tinatawag na nukleyotida. Maliban sa adenine, cytosine, guanine, thymine at uracil, ang DNA at RNA ay naglalaman rin ng mga base na nabago pagkatapos ang kadenang
asidong nukleyiko ay nabuo. Sa DNA, ang karamihan ng mga karaniwang nabagong base ang 5-methylcytosine (m
5C). Sa RNA, mayroon maraming mga nabagong base kabilang ang mga nakapaloob sa mga nukleyosidang pseudouridine (Ψ), dihydrouridine (D),
inosine (I), at7-methylguanosine (m
7G). Ang
hypoxanthine at
xanthine ang dalawa sa maraming mga base na nalilikha sa pamamagitan ng presensiya ng mutaheno na ang parehong ito ay sa pamamagitan ng [deaminasyon(pagpapalit ng pangkat amino ng pangkat karbonilo). Ang hypoxanthine ay nalilikha mula sa adenine, ang xanthine mula sa guanine. Sa parehong paaran, ang deaminasyon ng cytosine ay nagreresulta sa uracil. Noong Agosto 2011, sa isang ulat batay sa mga pag-aaral ng
NASA sa mga
meteoritang natagpuan sa daigdig(earth) ay inilimbag na nagmumungkahi ang mga nukleyobase(gaya ng
adenine,
guanine,
xanthine,
hypoxanthine, purine, 2,6-diaminopurine, at 6,8-diaminopurine) ay maaaring nabuo(hindi mula sa daigdig/earth) sa panlabas na kalawakan(outer space).