Lizosom –
organellum występujące licznie w
komórkach eukariotycznych, natomiast niobecne w
komórkach prokariotycznych. Są to niewielkie pęcherzyki o średnicy ok. 0,5
μm (rzadko 0,1-1 μm), otoczone pojedynczą błoną
lipidowo-
białkową o grubości ok. 7
nm. Zawierają kwaśne
hydrolazy rozkładające
białka,
kwasy nukleinowe,
węglowodany i
tłuszcze.
pH wewnątrz lizosomu ma wartość optymalną dla występujących w nim enzymów, równą około 5. Dzięki przystosowaniu enzymów do kwaśnego środowiska, ich przypadkowe wydostanie się do cytoplazmy (pH≈7,2) nie stanowi większego zagrożenia dla komórki. Niskie pH zapewnia wbudowana w błonę lizosomu H
+-ATPaza<ref name="V-Type H(+)-ATP-ase>, pompująca protony do wnętrza lizosomu. W lizosomach odbywa się rozkład pochłoniętych na drodze
endocytozy substancji i usuwanie obumarłych części
cytoplazmy (
trawienie wewnątrzkomórkowe).