Gametofit (z
gr. gaméō – zawieram małżeństwo,
phytón – roślina) –
haploidalne stadium
przemiany pokoleń roślin i
protistów roślinopodobnych. W dawniejszych ujęciach gametofitem nazywano również analogiczne stadium u grzybów. Nazwę zawdzięcza temu, że daje początek
gametom roślinnym w wyniku podziału
mitotycznego. Sam gametofit powstaje w wyniku podziału
mejotycznego wyspecjalizowanych komórek
sporofitu nazywanych
zarodnikotwórczymi (archesporami, komórkami sporogennymi lub merystem archesporialnym) i trwa do momentu fuzji gamet. Początkowo gametofity stanowią jednokomórkowe,
haploidalne zarodniki. W wyniku kolejnych podziałów mitotycznych rozwijają się wielokomórkowe gametofity o różnej budowie w różnych grupach systematycznych roślin. Dojrzałe gametofity wytwarzają
gametangia męskie (
plemnie, anterydia), w których powstają
plemniki i gametangia żeńskie (
rodnie, archegonia) wytwarzające pojedyncze
komórki jajowe. U większości
roślin lądowych gametofit jest silnie zredukowany i całkowicie lub częściowo zależny od sporofitu ponieważ nie jest w stanie żyć bez dostarczanej do niego wody i substancji odżywczych. Wyjątek stanowią
mszaki, u których pokolenie gametofitu dominuje nad sporofitem.