Gastrulasyon.
Blastula evresinden sonra,
çokhücrelilerin hemen hepsinde görülen evredir. Bu evrede,
ektoderm ve
endoderm oluşur.
Ektoderm, vücudu örten yapıları oluştururken, endoderm; bağırsağı ve onunla ilgili yapıları meydana getirir.
Blastulanın üzerindeki blastoderm kural olarak
ektoderme karşılık gelir. Üçüncü
embriyonik tabaka olan
mezoderm, ektodermin ve endodermin arasında ve yanlarda meydana gelir. Gastrulanın başlangıcında, izolesital yumurtalardaki vejetatif kutuba denk olan kısımda, bazı
blastomerler blastosöl içerisinde animal kutuba doğru çökmeye başlar. Çökmeden dolayı meydana gelen açıklığa
blastopor (ilkin ağız), çöküntünün tüp şeklindeki devamına da
arkenteron (ilkin bağırsak) denir. Blastoporun yaşam boyunca ağız olarak kalıp kalmamasına göre
bilateral simetrili hayvanlar iki gruba ayrılırlar :
- Protostomia = blastoporu ilerde esas ağıza dönüşen hayvanlar, bunlarda anüs arka kısımdaki ektodermin içeri doğru çökmesiyle oluşur, örnek : yumuşakçalar.)
- Deuterostomia = blastoporu anüs ya da kloak a dönüşen, ağzı yeniden açılan hayvanlar, bunlarda ağız, ön kutupta ilk olarak ektoderm kesesi şeklinde oluşur).
